Voorverkoop gestart: De vergeten prinsessen van Thorn

Hoogadellijke vrouwen zwaaiden eeuwenlang de scepter in het ministaatje Thorn in Limburg. Hun verhaal is vergeten, maar vanaf 3 oktober zet het Limburgs Museum deze machtige vrouwen weer vol in spotlights. Dan opent de expositie ‘De vergeten prinsessen van Thorn’, met bruiklenen uit meer dan vijftig internationale topmusea. De voorverkoop is vandaag gestart.

Onafhankelijk en vrij
De tentoonstelling vertelt de fascinerende levensverhalen van drie Thornse prinsessen: Polyxena, Gabriëlla en de machtige Cunegonda. Wat autonomie betreft waren deze vrouwen hun tijd ver vooruit. Deze stiftdames waren zelfstandig, financieel onafhankelijk, leefden ongetrouwd en kozen zelf hun leiding. Alleen ongehuwde vrouwen van hoge adel konden hun intrek nemen in het Thornse stift. Deze prinsessen, spinnen in het web van de Europese adel, waren kind aan huis bij gerenommeerde hoven als die van Wenen en Versailles. Ook ontvingen ze zelf gasten: het gold als een eer om in Thorn te worden uitgenodigd. We zien de omgeving waarin de stiftdames leefden, we leren hoe belangrijk hun vorstelijke voorouders waren en we duiken in het persoonlijke leven van drie van de vergeten prinsessen.

Ik vind de vrijheid een groot voordeel. Wanneer men is getrouwd, is men genoodzaakt om onderworpen te zijn, want men heeft een meester gekozen. Het is aangenamer om zelf meester te zijn.

– Felicitas van Merode, stiftdame in Thorn.

Gouden kooi
Deze machtige vrouwen mochten dan wel van een voor die tijd ongekende vrijheid genieten, tegelijkertijd werden ze verstikt door de torenhoge verwachtingen van de buitenwereld. We zien ook hoe alle pracht en praal botst met het innerlijk gevoelsleven van de stiftdames. Alles draaide immers om representatie. De vrouwen moesten 24/7 het verplichte maatschappelijke gedrag vertonen. Voor misstappen was geen plaats. Ze leefden in een gouden kooi.

Schat aan informatie
Dat in deze tentoonstelling vrouwen de hoofdrol spelen is bijzonder. In de geschiedschrijving is er nu eenmaal minder over vrouwen vastgelegd. Er was voor vrouwen eeuwenlang nauwelijks plek in het openbare leven. De prinsessen van Thorn vormen echter een uitzondering: over hen is een schat aan informatie bewaard gebleven, van officiële documenten tot heel persoonlijke brieven. Gastcurator dr. Joost Welten van de Universiteit Leiden heeft die informatie ontsloten. Hij deed jarenlang onderzoek naar het Land van Thorn, het ministaatje bestuurd door aristocratische vrouwen met aan het hoofd een gekozen vorstin-abdis. De tentoonstelling is gebaseerd op zijn onderzoek en het van zijn hand verschenen boek De vergeten prinsessen van Thorn.

Internationale bruikleengevers
De strijd tussen uiterlijk vertoon en innerlijk gevoelsleven wordt in de tentoonstelling voelbaar gemaakt door talloze schilderijen, brieven, kunstobjecten, prachtige robes en modeaccessoires. Het Limburgs Museum werkt samen met tientallen internationale particuliere bruikleengevers, erfgoedinstellingen en musea als Palazzo Degli Uffizi (Florence), Albertina Museum (Wenen), Kunsthistorisches Museum (Wenen), Liechtenstein The Princely Collection, Staatliche Kunstsammlungen Dresden en Rijksmuseum (Amsterdam). Ruim driekwart van de tentoongestelde objecten is afkomstig uit het buitenland en was nooit eerder in Nederland te zien.

Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Limburg, het Blockbusterfonds, de BankGiro Loterij, de Turing Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Afbeelding: Prinses Cunegonda (Gal.-Nr. 601) door Pietro Antonio Graf Rotari © Gemäldegalerie Alte Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden Foto: Elke Estel/Hans-Peter Klut