Topstuk uit Thorn naar Limburgs Museum

Het Limburgs Museum heeft vandaag een onlangs gerestaureerd topstuk ontvangen. Het is in 1709 vervaardigd in opdracht van Anna Juliana, de vorstin-abdis van Thorn dat destijds een ministaatje was. Normaal gesproken siert het de kapittelzaal van de Thornse Abdijkerk. Vanaf 3 oktober zal het tijdelijk te zien zijn in ‘De vergeten prinsessen van Thorn’ in het Limburgs Museum, een grote tentoonstelling met bruiklenen uit meer dan vijftig internationale musea. In de Abdijkerk hangt tijdelijk een replica.

Vergeten prinsessen van Thorn
Pastoor-deken Wim Miltenburg droeg het kunstwerk vandaag in de Abdijkerk officieel over aan Rianne Trap, projectleider van De vergeten prinsessen van Thorn. Het doek is speciaal voor deze tentoonstelling gerestaureerd door Stichting Restauratie Atelier Limburg. ‘Dat was voor ons cruciaal,’ zegt directeur Bert Mennings, directeur van het Limburgs Museum. ‘Zo dragen we op twee manieren bij aan het behoud van het Limburgse erfgoed: we vertellen met het werk het verhaal aan een groot publiek, en stellen het met de restauratie ook voor komende generaties veilig.’

Vrouwen de baas
Thorn was eeuwenlang een ministaatje waar hoogadellijke dames de scepter zwaaiden. De vergeten prinsessen van Thorn volgt een aantal van deze prinsessen en geeft een unieke inkijk in het leven van de Europese adel in de achttiende eeuw. Een leven met een voor die tijd grote vrijheid en vol pracht en praal, maar ook een leven in een gouden kooi.

Het vandaag aan museum overgedragen paneel toont die pracht via een portret van Anna Juliana, vorstin-abdis van Thorn en gravin van Manderscheid-Blankenheim. Ook zien we haar gekroonde wapenschild. Daaronder staat het wapenschild van de dekanes van Thorn. Verder zijn er wapenschilden afgebeeld van prinsessen en gravinnen die stiftdame waren in Thorn. Pas daaronder, en die plek is veelzeggend, volgen de wapenschilden van de zes kanunniken: drie ridders, twee priesters en één graaf die tevens bisschop van Roermond was. De boodschap is duidelijk: in het stift Thorn zijn vrouwen de baas. Mannen spelen een ondergeschikte rol, zelfs als ze bisschop zijn.

Volle pracht
Stichting Restauratie Atelier Limburg is door de Stichting Abdijkerk Thorn en het Limburgs Museum gevraagd het schilderij te restaureren. Vuil, oude vernis, verkleurde retouches, overschilderingen en andere duidelijk latere toevoegingen zijn verwijderd. Lacunes in de schildering zijn opgevuld. Al deze plekken en andere schades zijn geretoucheerd. De nieuwe vernislaag beschermt het verfoppervlak en verzadigt de kleuren, waardoor het schilderij nu weer in volle pracht tentoongesteld kan worden.

Bij de restauratie hebben restauratoren Alice Limb en Luuk Hoogstede ontdekt dat de kanten kraag die vorstin-abdis Anna Juliana draagt niet origineel is, maar pas ná de vervaardiging van het schilderij is aangebracht. Gastcurator van de tentoonstelling, Joost Welten en Lena Reyners hebben achterhaald wat er aan de hand is. Niet lang nadat het portret is vervaardigd, zijn de stiftkleren in Thorn aangepast aan de heersende mode. Voortaan droegen de dames een losse kraag van luxe kant, die ze aan de voorzijde, op de borst vastmaakten. Het duidelijkst is dit te zien op een schilderij van een stiftdame uit Thorn uit 1773. Toen de officiële stiftkleren waren veranderd, droeg de vorstin-abdis op het schilderij opeens een verouderde dracht. Dat was te min en daarom werd haar alsnog een luxe kanten kraag gegeven.

Over de tentoonstelling
De vergeten prinsessen van Thorn met bruiklenen uit meer dan vijftig internationale topmusea is te zien van 3 oktober 2021 t/m 3 april 2022.

Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Limburg, Gemeente Venlo, de Turing Foundation, de VriendenLoterij, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Zabawas en het Blockbusterfonds.