Onderzoek ‘oudste’ klooster van Nederland gepubliceerd

Op donderdag 4 november organiseert de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) samen met het Limburgs Museum en de Limburgse ArcheologieDag een symposium met presentatie van het onderzoeksrapport over het opgegraven klooster van Susteren. Het Karolingische klooster (gesticht in 714) is het eerste klooster van Nederland dat in historische bronnen vermeld wordt. Omdat er in Europa maar weinig archeologisch onderzochte Karolingische kloosters zijn, hebben de opgravingsgegevens een hoge zeldzaamheidswaarde. De online presentatie is voor iedereen gratis en digitaal toegankelijk.

In 714 hebben hofmeier Pepijn II (overgrootvader van Karel de Grote) en zijn vrouw Plectrudis een kerk en een klein klooster, bestemd voor mannelijke geestelijken (spoedig gevolgd door vrouwelijke), geschonken aan de Angelsaksische missionaris Willibrord. Voor de bouw had Plectrudis een klein landgoed bij de rivier de Suestra in de Maasgouw verworven. In de late middeleeuwen is het klooster omgezet in een stift voor adellijke dames. Dit werd in 1802 in de Franse tijd opgeheven en is in de vroege negentiende eeuw bijna geheel gesloopt. Alleen de elfde-eeuwse abdijkerk bleef tot op de dag van vandaag bewaard. Omdat het archief verbrand is, zijn er nauwelijks geschreven bronnen. Het klooster lag aan de noordzijde van de abdijkerk, nu parochiekerk, op het huidige Salvatorplein aan de rand van het centrum van Susteren (provincie Limburg).

Het klooster van Susteren is door voormalig provinciaal archeoloog van Limburg Henk Stoepker namens de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (de voorloper van de RCE) opgegraven in de periode 1991 t/m 1993. Bij de opgraving zijn sporen van houten en stenen gebouwen gevonden, evenals waterputten, ovens en klokgietkuilen. Grachten en beerputten leverden veel vondsten op. Tussen de kerk en de kloostergebouwen lag een grafveld uit de achtste tot twaalfde eeuw, waar zowel mannen als vrouwen als kinderen begraven lagen. Onderzoek wees uit dat er vanaf circa 800 vrouwen aanwezig zijn geweest die luxe halskettingen droegen, met grote kleurige kralen. Uit geen enkel ander klooster in Europa zijn zulke kralen bekend. Men vroeg zich altijd af of het klooster van Susteren door Vikingen verwoest is. Uit de opgraving is geconcludeerd dat dit waarschijnlijk inderdaad het geval is geweest, omdat het klooster rond 900 compleet opnieuw opgebouwd is.

Tijdens het symposium zal onder andere Henk Stoepker het onderzoeksrapport (een compilatie van tien jaar noeste arbeid door dertig verschillende auteurs) in boekvorm in ontvangst nemen. Verder zijn zowel de wethouder van de gemeente Echt-Susteren als de gedeputeerde van Limburg aanwezig en zullen er interessante lezingen plaatsvinden van onder andere Henk Stoepker zelf, archeo-ambassadeur Evert van Ginkel, fysische antropoloog Steffen Baetsen, archeozoöloog Kinie Esser, antiek glas adviseur Yvette Sablerolles, restaurator Ton Lupak, houtspecialiste en senior archeologe Silke Lange, regiohistoricus Guus Janssen, mediëvist en archeoloog Frans Theuws en specialist van het middeleeuwse kloosterwezen Steven Vanderputten.

Aanmelden
Het symposium is live online te volgen. Aanmelden kan via de website van RCE. Bekijk het complete programma hier.

Afbeelding: RCE