Een nieuw Nationaal Historisch Museum
De staatssecretaris informeert de Tweede Kamer deze zomer (21 juni) over de voortgang voor een Nationaal Historisch Museum. Ga alsjeblieft niet weer jaren verkennen, nadenken en debatteren, zegt museumdirecteur Bert Mennings, want de tijd dringt. Bouw op korte termijn een online museum waaraan elke Nederlander kan bijdragen met mooie én schurende verhalen.
Een nieuw Nationaal Historisch Museum van de 21e eeuw is een online museum – dat is duurzaam, inclusief en toegankelijk voor iedereen. En daarmee relevant.
Over een Nationaal Historisch Museum wordt al bijna twintig jaar gepraat. Sinds 2005 zijn zogeheten verkennende, rondetafel- en voortgangsgesprekken gevoerd en de vaste kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dringt aan op concrete stappen.
De gedachte achter een Nationaal Historisch Museum is dat meer historisch besef leidt tot meer inzicht en begrip over wat ons Nederlanders bindt én waarin we verschillen. Ik geloof in dat idee. Ik vraag me alleen af op we op de juiste route zitten als we opnieuw verzanden in discussies over de vestigingsplaats en gedoe over in welke volgorde de geschiedenis moet worden gepresenteerd. Ik houd een pleidooi voor een online Nationaal Historisch Museum dat we in samenwerking met jongeren, en met iedereen die verder wil bijdragen, op heel korte termijn het levenslicht kunnen laten zien.
Het Verhaal van Nederland wordt al heel goed verteld in de Canon van Nederland in het Openluchtmuseum in Arnhem. Waarom zouden we nóg een nieuw fysiek museum bouwen zonder collectie? Sterker: naast de Canon van Nederland hebben we het Rijksmuseum, we hebben nieuwe, zogenaamde focus musea zoals het slavernij- en holocaustmuseum, en musea zoals het Zeeuws, Fries en het Limburgs. Al die musea samen vertellen de Nederlandse geschiedenis vanuit diverse perspectieven. Daarmee bestaat een fysiek Nationaal Historisch Museum dus eigenlijk al.
In gesprekken die ik voer met jongeren en met ouderen hoor ik steeds hetzelfde: een museum moet dichtbij zijn, liefst binnen handbereik, en mensen willen eraan kunnen ‘meedoen’, actief kunnen bijdragen. Belangrijk: jongeren zijn graag online en willen ook op die manier worden betrokken. Een online museum heeft bovendien een duurzamere footprint.
Een fysieke, gestolde presentatie op een ‘centrale plek’ past naar mijn idee ook niet bij geschiedschrijving die doorlopend in ontwikkeling is. Juist de laatste jaren is er een enorme dynamiek ontstaan. Online voeg je in een handomdraai nieuwe bronnen en inzichten toe. Zo krijgt de bezoeker een breed scala aan perspectieven waaraan individuen en gemeenschappen zelf kunnen bijdragen. Op die manier ontstaat meerstemmige geschiedschrijving.
Ook de vorm waarin je verhalen presenteert, krijgt online een nieuwe dimensie. Er zijn heel interessante crossovers tussen verschillende kunstvormen die juist digitaal tot hun recht komen. Multidisciplinaire content die een nieuw en jonger publiek aanspreekt. Waar wachten we eigenlijk nog op?
Een online museum is altijd toegankelijk en letterlijk dichtbij. Daarmee neem je een grote drempel weg voor bezoekers die fysiek niet in staat zijn om een museum te bezoeken, die er niet genoeg geld voor hebben of die museumbezoek niet van huis uit hebben meegekregen. Online kun je een museum bouwen dat aanzet tot interactie, verdieping en vervoering voor iedereen. Je wilt zichtbaar en voelbaar maken dat aan het Verhaal van Nederland nog elke dag wordt geschreven. Dat de cultuur van vandaag het erfgoed is van de morgen. Online kun je mensen uitdagen en prikkelen om hun stem te laten horen. Op die manier geven we bezoekers de kans om zelf verbindingen te leggen én een eigen bijdrage te leveren. Want de tijd dat alleen historici bepaalden wat belangrijk is, en de tijd dat de overheid bepaalde waar een museumgebouw staat, ligt wat mij betreft ver achter ons.
In Limburg zijn we al begonnen. In maart lanceerden we de pilot van een interactief multimediaal online museum ons.limburgsmuseum.nl. Met Ons Limburgs Museum zijn we een pionier in Nederland. Samen met zestig Limburgse partners bouwen we aan het collectieve geheugen van de provincie. Online verzamelen, verbinden, verrijken en delen we de verhalen van Limburg op een duurzame manier voor en met een groter, ander en jonger publiek.
De kennis en ervaringen die wij nu opdoen, delen we graag voor de ontwikkeling van een Online Nationaal Historisch Museum. Sterker: Ons Limburgs Museum is beschikbaar als pilot voor ons.nederlandsmuseum.nl Nederland heeft behoefte aan een online museum dat de scherpte afhaalt van het debat over de Nederlandse identiteit. Laten we het samen bouwen. Vanaf nu.
Bert Mennings
Directeur Limburgs Museum
