Limburgs Museum koopt portret vergeten prinses

Het Limburgs Museum heeft een 250 jaar oud portret aangekocht van Cunegonda van Saksen (1740-1826). Deze hoogadellijke dame speelde een hoofdrol in de geschiedenis van het ministaatje Thorn, dat 800 jaar lang geregeerd werd door vrouwen. Over die fascinerende geschiedenis gaat ‘De vergeten prinsessen van Thorn’, een nieuwe tentoonstelling met bruiklenen uit meer dan 50 internationale topmusea. Het portret van Cunegonda krijgt een prominente plek in de tentoonstelling.

Sleutelmoment
Het doek is door een onbekende kunstenaar in olieverf geschilderd in het midden van de 18e eeuw. Het toont Cunegonda op een sleutelmoment in haar leven: ze stond op het punt de verloofde te worden van Jozef II, die net was gekozen tot opvolger van de keizer van het Duitse rijk. Alles hing af van één ontmoeting. In een brief aan haar broer, te lezen in het Limburgs Museum, schrijft Cunegonda gespannen over de ongewisse uitkomst:

Op dit moment, dat wil zeggen 11 uur ’s ochtends, arriveert het antwoord van Jozef: tralala tralala tra… heb moed, mijn hart, er is geen plek voor zwakte. Enfin, wat zeker is, is dat ik – gelukkig – ben overgeleverd aan de wil van de goede God.

100.000 Duitse gulden
Tot een huwelijk komt het evenwel niet en Cunegonda wordt géén keizerin van het Duitse Rijk. Als goedmakertje spant Maria Theresia van Oostenrijk, de moeder van Jozef II, zich in voor een prestigieuze positie van Cunegonda: vorstin-abdis van Thorn en Essen. Zo’n beetje de meest prestigieuze posities voor een ongetrouwde Europese adellijke vrouw in die tijd. Het Limburgse ‘witte stadje’ Thorn was destijds namelijk een ministaatje in het Duitse Rijk, met louter vrouwen op de troon. Cunegonda wil die troon veroveren en start met hulp van machtige vrienden onder leiding van Keizerin Maria Theresia een campagne die meer dan 100.000 Duitse gulden kost, een vermogen in die tijd. Na een slopende verkiezingsstrijd in 1775 wordt ze inderdaad vorstin-abdis.

Trots
Het 69 bij 86 centimeter grote portret van Cunegonda is verworven met hulp van de Vrienden van het Limburgs Museum. “We zijn trots op deze aankoop,” zegt directeur Bert Mennings van het Limburgs Museum. “Vanwege de positie van Cunegonda in de Limburgse geschiedenis is het werk cultuurhistorisch van belang. Ze ontwikkelde zich van edelvrouw tot zakenvrouw. Cunegonda bestuurt het Land van Thorn volgens moderne inzichten. En ze investeerde in een tolweg nabij Essen en in de mijnbouw en ijzerindustrie. Ze staat zo mede aan de wieg van het Ruhrgebied.”

Tentoonstelling
Cunegonda is één van de drie hoogadellijke vrouwen die centraal staan in De vergeten prinsessen van Thorn. Een gouden pronkkoets, zijden robes, serviezen, juwelen, schilderijen en intieme brieven bieden een prikkelend inkijkje in het leven van de Europese adel in de 18e eeuw. De Thornse prinsessen leidden een leven in voor die tijd grote vrijheid en vol pracht en praal, maar ook een leven in een gouden kooi. De tentoonstelling is te zien van 3 oktober 2021 tot en met 3 april 2022.