Van de oudste privéfilms tot vlogs op YouTube. Sinds de introductie rond 1910 van de hanteerbare filmcamera zijn we geneigd om alledaagse familietaferelen te filmen. Het gaat dan over de eerste hapjes en stapjes van een baby, feesten en vakantiereisjes.

De expositie belicht het fascinerende fenomeen van de privémedia met Limburg als decor. De bezoeker wordt meegezogen in de tijd met familiefilmfragmenten vol geluk en tragiek, YouTube-video’s, fotografische tijdsbeelden, authentieke apparatuur uit diverse collecties, film-accessoires, handboeken, tijdschriften en advertenties.

Als introductie wordt een kijkje genomen in de vroegste ontwikkelingen. Waarom en wanneer legden mensen voor het eerst zelf hun familieleven vast? Wie mochten meegenieten van de vertoning, alleen de naasten of ook een groter publiek? En op welk moment werden privéfilms via het internet openbaar bezit? De privéfilms komen voor het grootste deel uit de collectie van het Limburgs Museum. Ze vertellen hoe Limburgers wezenlijke momenten beleefden, hoe hun omringende wereld er uitzag. Ze vertellen tegelijkertijd over de familie én over de filmer zelf. 

In de loop van een eeuw heeft de amateurcineast een steeds belangrijkere rol gekregen. Nieuwe technologieën als video waren van invloed op amateurfilms. Anno nu is het maken, bewerken en verspreiden van filmpjes niet meer weg te denken uit de cultuur van alledag. Het terrein van de exclusieve thuisbioscoop is verlegd naar de smartphone. We vechten om aandacht op sociale media.

Vier generaties familie Mantz

Een andere verhaallijn in de tentoonstelling vormt een documentaire in vier delen over de geschiedenis van de familie van fotograaf Werner Mantz, die zich in 1938 vanuit Keulen in Maastricht vestigde. Werner Mantz, zijn kinderen en kleinkinderen hebben bijna een eeuw lang thuisfilms gemaakt. De beelden laten een intieme privéwereld zien en documenteren tegelijkertijd óók de geschiedenis. In de documentaire neemt Werner Mantz, gespeeld door acteur Hans van Leipsig, de kijker mee terug in de tijd. De echte zoon en kleinzoon van Werner Mantz reageren op de verhalen van Werner en vertellen over het familieleven vanuit hun perspectief. Als rode draad loopt door de verhalen heen de omgang met media, vroeger en nu. De film is een productie van Tanja Nabben en Wiek Lenssen in samenwerking met het Limburgs Museum. 

Interactieve objecten

In de tentoonstelling zijn ook interactieve objecten opgenomen, die het wezen van de vroegste technieken voor bewegings-illusie en filmopname blootleggen. Denk daarbij aan een wondertrommel (zoötroop), wonderschijf (fenakistiscoop) en een bedienbare replica van de Cinematographe, het apparaat dat de broers August en Louis Lumière bouwden en waarmee ze in 1895 de vroegste films opnamen én projecteerden. Het EYE Filmmuseum en het Museum Beeld en Geluid leverden bruiklenen uit hun collecties.

Promotieonderzoek

Deze tentoonstelling komt voort uit promotieonderzoek aan de universiteiten van Maastricht en Groningen onder de titel Changing platforms of ritualised memory practises. The cultural dynamics of home movies (2012-2015).

Bron foto gezin voor televisie in woonkamer (bovenaan): Philips Company Archives.

In het Huis van Alijn is vanaf 26 juni 2016 de tentoonstelling Homeless Movies te zien.

Neem een kijkje in een deel van onze filmcollectie

Een eeuw thuisbioscoop in de media:

• Luister het radio-fragment van EO Radio 5 van maandag 30 mei 2016: Kijktip - een eeuw thuisbioscoop.