Museum Onderweg onderzoekt arbeidsmigratie in het Limburgs Museum

Hoe vinden arbeidsmigranten een plek in de Limburgse samenleving? Op die vraag stort het collectief ‘Museum Onderweg’ zich vanaf 15 oktober met de dynamische installatie ‘MigratieLab’ in het Limburgs Museum. Die bestaat uit twee onderdelen: een historische tentoonstelling over arbeidsmigratie, en een doorlopend onderzoek van fotografen, schrijvers en theatermakers naar arbeidsmigranten vandaag de dag in Noord-Limburg.

De basis van de installatie wordt gevormd door de historische tentoonstelling Niet bang zijn: een ode aan de arbeidsmigranten en de Limburgers ten tijde van de mijnen in Zuid-Limburg (1900-1974). Initiatiefnemer is Milena Mulders, zelf een nakomeling van Sloveense arbeidsmigranten. Niet bang zijn was eerder te zien in het tijdelijke Migratiemuseum in Heerlen.

Het collectief ‘Museum Onderweg’ combineert de expositie in het Limburgs Museum met een onderzoek naar de actuele situatie van arbeidsmigranten in Noord-Limburg. Het zijn er zo’n 40.000, al is dat een schatting. De verwachting is dat het aantal internationale werknemers de komende tien jaar verdubbeld, mede door de afname van de Limburgse beroepsbevolking.

Nog altijd zijn de meeste arbeidsmigranten afkomstig uit Polen, maar dat aandeel neemt af omdat het in Polen zelf economisch gezien beter gaat. Roemenen, Bulgaren, Hongaren en Oekraïners volgen hen op. Ze werken in de logistiek, bouw, horeca, zorg, industrie, land- en tuinbouw. Driekwart blijft korter dan drie jaar; een kwart blijft langer en soms permanent.

Wat betekent dit voor samenleven in Limburg? Welke rol spelen arbeidsmigranten in onze gemeenschap waar ze behalve werken ook wonen? Daarover gaat MigratieLab. De historische tentoonstelling Niet Bang Zijn fungeert als een spiegel: hoe werd arbeidsmigratie destijds georganiseerd en hoe werd het beleefd? En hoe is dat nu?

Terwijl het collectief ‘Museum Onderweg’ hierover in gesprek gaat met bezoekers van het Limburgs Museum, leggen vier makers ‘in het veld’ contacten met arbeidsmigranten en (nieuwe) Limburgers. Zij leggen hun verhalen vast in beeld, tekst en geluid.

Dit makersteam bestaat uit: Antoni Czarczyński (fotograaf), Sofia de Benedictis (fotograaf), Naomi Steijger (theatermaker/podcastmaker) en Mira Feticu (schrijver). Het onderzoeksproces en de resultaten worden zichtbaar gemaakt in het MigratieLab in het Limburgs Museum.

Ondertussen gaat initiatiefnemer Milena Mulders ook op zoek gaan naar het materiële erfgoed van hedendaagse arbeidsmigratie. Ze heeft al een verzameling die vanaf 15 oktober te zien is, en die verzameling zal gedurende de tentoonstellingsperiode dus groeien.

Het MigratieLab is van 15 oktober 2021 tot en met 9 januari 2022 geopend voor publiek. In het MigratieLab zijn bezoekers deelnemers: u mag meepraten of meeluisteren, meedoen en meebrengen.

Gedurende het lab organiseren we, onder andere in het kader van de Maand van de Geschiedenis, een bescheiden programmering. Houd hiervoor onze website in de gaten.

MigratieLab is een initiatief van Museum Onderweg (voortgekomen uit Migratiemuseum Heerlen) in samenwerking met het Limburgs Museum. Het samenwerkingsproject maakt onderdeel uit van een meerjarenambitie.

MigratieLab wordt mogelijk gemaakt door Limburgs Museum, VSBfonds, de Stichting DOEN/Bankgiro Loterijfonds en KABK Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag.

Foto: Mike Bink